การลบข้อมูล

😥 ปัญหา

บางทีข้อมูลที่เราลบไปแล้วก็ดันมีกรณีให้เราเอามันกลับมา และบางทีการลบข้อมูลก็ทำให้ database เร็วขึ้นและช้าลงได้ด้วยนะ แล้วเราจะแก้ยังไงหว่า ?

😄 วิธีแก้ปัญหา

แทนที่เราจะลบข้อมูลทิ้งทั้ง record จริงๆเราก็แค่ทำ Delete Flag ง่ายๆไว้แทนงุยล่ะ เช่น เรามีข้อมูลอยู่ในตารางประมาณนี้

แล้วด้วยเหตุผลอะไรก็แล้วแต่ เรามีความจำเป็นต้องลบ records สีแดงทิ้งไป 2 ตัว ตามรูปด้านล่าง

เราก็แค่สร้าง Delete Flag ขึ้นมาช่วยในการลบซะ โดยแมวน้ำแนะนำว่าควรจะใช้ วันที่และเวลา เป็น flag นะจ๊ะ ตามรูปด้านล่าง

จากตารางด้านบน เมื่อเราอยากจะเอาไปใช้เราก็แค่ filter เอาเฉพาะตัวที่ DeletionDate = null ไปใช้เท่านั้นยังไงล่ะ ส่วนถ้าใครซีเรียสขึ้นอีกหน่อยก็อาจจะเก็บลงไปต่อด้วยว่า ใครเป็นคนลบข้อมูลพวกนี้ต่อได้อีกนะ ตามรูปดเานล่างเบย

เพียงเท่านี้ข้อมูลของเราก็จะไม่ได้หายไปจริงๆ แถมมี history record ที่เป็นประโยชน์ในการตรวจสอบย้อนหลังเพิ่มเข้ามาด้วยแล้วขอรับ และ ถ้าอยากจะย้อนสถานะกลับมาก็เพียงแค่กำหนดค่ากลับให้เป็น null ก็เป็นอันเรียบร้อย

🤕 ข้อควรระวัง 1

ตามบทความก่อนหน้าที่เคยบอกไปว่า ยิ่งฐานข้อมูลใหญ่เท่าไหร่มันจะยิ่งช้า ดังนั้นการทำแบบนี้สำหรับ database บางตัวและบางเวอร์ชั่น จะมีปัญหาในการทำแบบนี้ เพราะข้อมูลเราไม่เคยถูกลบเลยจริงๆจังๆนั่นเอง (Relational Database จะมีปัญหากับเรื่องนี้เยอะกว่า NoSQL) ดังนั้นเราควรมีการกำหนดเวลาลบข้อมูลที่ไม่มีการเคลื่อนไหวเป็นระยะเวลานานๆทิ้งไปด้วย

ตามที่เขียนไว้ใน ข้อควรระวัง การลบมันจะต้องเป็นการย้ายจากที่นึงไปพักไว้อีกที่นึง ไม่ใช่ลบทิ้งถาวร (Hard delete) เพื่อเป็นการ backup เผื่อกรณีที่จำเป็นต้องเรียกใช้จริงๆนั่นเอง เพราะอย่าลืมว่าในสมัยนี้ ข้อมูลคือสิ่งที่สำคัญที่สุด ดังนั้นการมี data ไว้ก่อนย่อมดีกว่า (ถ้าไม่ใช่ data ขยะ ส่วนเรื่อง fresh data ก็ว่ากันไปตามเรื่องอะนะ) และอย่าลืมวางแผนคุยกันว่าจะย้ายจะลบอะไรบ้างนะ ไม่งั้นทีมตีกันตายแน่เลย

🤕 ข้อควรระวัง 2

การลบข้อมูลแบบถาวร (Hard delete) ในบางทีจะมีปัญหากับ DBMS ได้ เพราะตอนที่เราเขียนข้อมูล ตัวระบบมันจะจัดการให้ข้อมูลแต่ละอย่างมีการเรียงต่อกัน ซึ่งข้อมูลพวกนั้นตอนที่เอาไปเขียนลง physical disk จริงๆมันจะอยู่ address ใกล้ๆกัน ตามรูปด้านล่าง

แต่เมื่อเรามีการลบข้อมูลนั้น สิ่งที่เกิดขึ้นก็จะเป็นแบบในรูปด้านล่างนี้

ซึ่งจริงๆความหมายก็ไม่ได้มีอะไรผิดแปลกไปนะ แต่ตอนที่มันวิ่งไปอ่านข้อมูล ตัว OS มันจะต้องวิ่ง a01 แล้วกระโดดข้ามไปที่ a04 ยังไงล่ะ แถมถ้าเราเพิ่มข้อมูลเข้าไปใหม่ อีก 2 record มันอาจจะเกิดเป็นภาพนี้ก็ได้

ดังนั้นเรื่องการ delete record ไปเยอะๆ ก็จะทำให้เกิดปัญหาในการ access address เพราะมันจะต้องกระโดดข้ามไปอ่าน pointer ในแต่ละจุดไปๆมาๆนั่นเอง ดังนั้นเราก็ควรจะมีวาระในการจัดการ disk ของเราด้วยนะจ๊ะ

🤔 ทำแบบนี้มีข้อเสียป่าว ?

แน่นอนครับของทุกอย่างย่อมมีด้านมืดและสว่างในตัวมันเอง ดังนั้นวิธีการทำ Delete Flag แบบนี้ก็มีข้อเสียที่เจอได้บ่อยๆนั่นก็คือ

1. ชัดเจนที่สุดคือ เปลืองพื้นที่ เพราะมันไม่ถูกลบออกไปจริงๆ

2. เวลาที่ดึงข้อมูลไปใช้เราจะต้องจัดการเอาตัวที่มี Delete Flag ออกก่อนเสมอ นั่นหมายความว่ามันจะต้องเปลือง Computing Power มากขึ้น และ มีโอกาสผิดพลาดสูงขึ้นถ้าลืมกัน

3. การที่ข้อมูลไม่ถูกลบออกไปจริงๆ ทำให้เกิดปัญหาเรื่อง Reservation เช่น Username นี้จะไม่สามารถใช้ได้อีกเลย (กรณีนี้ขึ้นอยู่กับ business requirements ว่าจริงๆมันควรจะเป็นยังไง)

4. ในบางกรณีที่มี constrain ว่าลบแม่แล้วลูกต้องถูกลบตายตามกันไป ถ้าเราใช้ Delete Flag นั่นหมายความว่าเราต้องมั่นใจในการทำ event sourcing เพื่อตามไป Flag ตัวลูกด้วยนั่นเอง